Historia rodu #

Zbrodnie sowieckie lat 1929-1933 i 1937–1939 #

O ile Nieśwież i część terenow dawnego ksiestwa nieświeskiego znalazla sie w granicach II. Rzeczpospolitej, ogromna większość terenów dawnej gubernii Mińskiej – w szczególności cały powiat ihumeński i prawie cały powiat słucki – znalazła się poza granicami Polski.

Polityka lat 1929-1933 #

W roku 1929 Stalin rozpoczął politykę przymusowej kolektywizacji rolnictwa. W latach 1929-1934 masowo represjonowano bogatszych rolników – w propagandzie radzieckiej nazywanych kułakami – i inne osoby o których przypuszczano, ze mogłyby być niechętne kolektywizacji albo niewygodne z innych powodów:

Najczęściej osoby skazane deportowano do “specjalnych osad” albo do obozów pracy zwanych najpierw obozami koncentracyjnymi (ros. концлагерь), a później łagrami (ros. лагерь). Obozy koncentracyjne były wydzielonymi strefami zwykle otoczone płotami i patrolowane przez strażników. Specjalne osady były nowymi wioskami budowanymi przez samych więźniów po zrzuceniu ich na pusty step lub tajgę. W roku 1931 osady specjalne i obozy koncentracyjne połączono w jeden system o nazwie Gułag. Masowe deportacje osób które uznano za niebezpieczne albo niewygodne zbiegały się w tym okresie z masowym wykorzystywaniem pracy przymusowej w gospodarce sowieckiej – osoby zesłane stały się niewolniczymi robotnikami, zaangażowany w budowę gigantycznych kanałów, kopalń, fabryk. W czasie działania systemu Gułag około 18 milionów osób zostało skazanych do obozów i osad specjalnych należących do systemu. Ilość osób która nie przeżyła niewolniczej pracy w Gułagu ocenia się na 1.5 do 3 milionów.⁶³ W okresie 1929-1934 większość zesłanych była deportowana do północnych terenów europejskiej Rosji, do Syberii, na Ural lub do Kazachstanu.⁶⁴

Taturowie represjonowani w latach 1929-1933 #

W bazie danych Stowarzyszenia “Memorial”,⁶⁵ wśród osób skazanych w latach 1929 - 1933 i później rehabilitowanych znajdujemy wielu członków rodu:⁶⁶

Adam Tatur, syn Antoniego, urodzony 1880, Nowinki w rejonie krasnosłobódzkim, obwód bobrujski, zamieszkały w Słucku, został skazany w roku 1930 jako agent polskiego wywiadu.
Adam Tatur, syn Antoniego, urodzony 1860, zamieszkały w zasciańku Bołoczyce, rejon starobiński, zamieszkały w miejscu urodzenia, został skazany 13.7.1930 roku za działalność antysowiecką na zesłanie.
Adam Tatur, syn Józefa, urodzony 1887 (w innych dokumentach jest 1888), “Swierżinowo” (prawd. Świerżeń Nowy) w rejonie kojdanowskim obwódu mińskiego, zamieszkały w miejscowosci Turjakowo, rejon dzierżyński, obwodu mińskiego, w roku 1932 zkazany na 3 lata wygnania i wraz z rodzina został wysłany do Kazachstanu.
Aleksander Tatur, syn Adama, ur. 1908, Bołoczyce, obwód bobrujski, zamieszkały w miejscu urodzenia, w roku 1930 został skazany na 10 lat wiezienia w Uchtpeczłagrze koło miasta Workuta w rosyjskiej republice Komi. (Źródło: Ksiega pamięci republiki Komi)
Anton Tatur, syn Karola, urodzony 1870, Podkosie, rejon puchowicki, obwód miński, zamieszkały w miejscu urodzenia, został w roku 1930 skazany za agitacje antysowiecka na wysłanie.
Anton Tatur, syn Mikołaja urodzony 1905, Swierżinowo należącym za czasów II. Rzeczypospolitej do województwa nowogródzkiego, mieszkający w Turjakowie, rejon dzierzynski, obwód miński, został w roku 1932 skazany jako agent wywiadu polskiego na 5 lat obozu pracy. (Prawdopodobnie syn Mikołaja Tatura, który był bratem także skazanego Adama Tatur wymienionego wyżej, urodzonego i mieszkajacego w tej samej miejscowości.)
Anton Tatur, syn Stanislawa, ur. 1884, Bołoczyce, rejon starobinski, zamieszkały w miejscowości Dominikowo, rejon krasnobodzki, obwód miski, został skazany 1930 na 5 lat obozu pracy za diałalność antysowiecka.
Bolesław Tatur, syn Bolesława, ur. 1892, Borek, rejon puchowicki, zamieszkały w Borysowie, rejon borysowski, obwód miński, został skazany w roku 1933 na 3 lata obozu pracy.
Dominik Tatur, syn Franciszka, ur. 1863 Lipniki (rejon puchowicki, obwód minski – prawdopodobnie na północny wschód od Puchowicz), zamieszkały w miejscu urodzenia, zostal skazany 1937 na wydalenie.
Felicjan Tatur, syn Tomasza, urodzony w Smoljarnji (rejon czerwienski, obwod minski – prawdopodobnie Smoljarnia w wołosti puchowickiej), zamieszkały w miejscu urodzenia, skazany 1930 na zeslanie za agitacje antysowiecka i członkostwo w organizacji antysowieckiej.
Ignacy Tatur, syn Mikołaja, ur. 1892, Zastaria, rejon kliczewski, zamieszkały w Kliczewie, zkazany 1931 za udzial w organizacji kulackiej na 10 lat obozu pracy.
Jan Tatur, syn Józefa, ur. 1895, Bołoczyce, rejon starobinski, okrag bobrujski, zamieszkały w miejscu urodzenia, aresztowany 1929, skazany 1930 na 3 lata obozu pracy za działalność antysowiecka, sluzyl w “Северный лагерь, г. Котлас”.
Jan Tatur, syn Stanislawa, ur. 1881, Bołoczyce, powiat słucki, minskiej gubernii, pracujacy w kolchozie “Чырвоны бор”, obwód miński, rejon starobinski, wieś Letiniec zostal aresztowany 1932 i skazany na 3 lata obozu pracy za działalność antysowiecka.
Julian Tatur, syn Antona, ur. 1913 (według innych źródeł 1911 lub 1912), Zastarje, rejon kliczewski, zamieszkały w miejscu urodzenia, skazany jako kulak na 3 miesiace aresztu, pozniej w roku 1939 skazany na karę smierci.
Kazimierz Tatur, syn Mikołaja ur. 1863 (według innych źródeł 1873) został zesłany do rejonu kargasokskiego dawnej gubernii Tomskiej (с. Минеевка). Wraz nim zostali zesłani i pozbawieny praw jako “kułacy” albo “czlonkowie rodziny kulackiej” jego zona Pelagią Tatur (ur. 1894, córka Juliana), syn Zenon Taturem (ur. 1920), oraz córki Julia Tatur (ur. 1903) i Irena Tatur (ur. 1929) . Kazimierz umarł na gruźlicę w roku 1934, z grubsza 2 lata po przybyciu na Syberię. Według przekazów rodzinnych, będąc chorym leżał na ławce i wycinał łyżki, które jego mały syn Roman sprzedawał.
Kosma Tatur, syn Feliksa, ur. 1870 w folwarku Podberezie, powiatu borysowskiego, mińskiej guberni, zamieszkaly w Minsku, emeryt, skazany 1929 na 3 lata utraty praw.
Michal (Makary) Tatur, syn Michala, ur. 1886, Starczyce, rejon krasnoslobodski, nauczyciel, zamieszkaly w miejscowości Domanowicze, rejon starobinski, obwód minski, został aresztowany 28 lipca 1931 r. i 7 lutego 1932 r. skazany na 5 lat obozu pracy za dzialanosc antysowiecka.
Otton Tatur, syn Adama, ur. 1876, Borek, rejon puchowicki, zamieszkały w miejscowosci Bujnicze, rejon puchowicki, został aresztowany 25.12.1932 i skazany 9.6.1933 na 5 lat zesłania za agitacje antysowiecką;
Stefan Tatur , syn Aleksego, ur. 1886, Czaplice, rejon krasnoslobodzki, skazany 1933 za agitacje antysowiecka i sabotaż na na 10 lat obozu pracy i konfiskatę mienia.
Walerian Tatur, syn Adama, ur. 1902, Bołoczyce, rejon starobinski, okrąg bobrujski, zamieszkały w miejscu zamieszkania, aresztowany 1929, został skazany za agitacje antysowiecka na 3 lata obozu pracy w łagrze Temnikowskim, stacja Potma.
Wladyslaw Tatur, syn Antona, ur. 1892, Zastarje, rejon kliczewski, aresztowany 1931, zostal skazany za udzial w organizacji kulackiej na 5 lat obozu pracy.

O powyższych 26 osobach skazanych w latach 1929-1934 wiemy, ze byli czlonkami rodu poniewarz mozemy odnaleźć ich w drzewach genealogicznych naszego rodu albo w aktach figuruje zapis “из дворян”.⁶⁷ Baza danych Stowarzyszenia “Memorial” zawiera 10 dalszych osób noszących nazwisko Tatur, które zostały skazane w latach 1929-1934. Te osoby – przynajmniej w tej chwili – nie możemy jednocześnie zidentyfikować jako członków naszego rodu ale wiemy, że wszyscy urodzili się w zaściankach w których żyli członkowie naszego rodu albo w pobliskich zaściankach i miejscowościach:

Aleksander Tatur, syn Adama, ur. 1893, Woronicze, rejon słucki, zamieszkalym w miejscu urodzenia, skazanym w roku 1930 na 5 lat obozu pracy;
Bazyli Tatur, syn Adama, ur. 1870, Woronicze, rejon gresski, obwód minski, aresztowany 1930, skazany na 3 lata wygnania za agitacje antysowiecka, konfiskate mienia, sluzyl w Archangielsku;
Grzegorz Tatur, syn Dominika, ur. 1907, Sucin, rejon puchowicki, zkazany 1930 na 3 lata obozu pracy za dzialanosc antysowiecka;
Józef (Осип) Tatur, syn Aleksandra, ur. 1898 w Protasowszczyznie, rejon puchowicki, zamieszkaly w miejscu urodzenia, skazany na zesłanie w roku 1930 za agitacje antyradziecka. Prawdopodobnie syn Aleksandra Tatura urodzonego 1863, mieszkającego w Protasowszczyznie.
Mikolaj Tatur, syn Józefa, ur. 1913 w Starczycy, rejon krasnoslobodski, zamieszkały w miejscu urodzenia, został aresztowany 31 stycznia 1931 i skazany 7 lutego 1932 r. na 3 lata obozu pracy za działalność antysowiecką;
Wiktoria Tatur, córka Wiktora, ur. 1911, Podkamień, rejon puchowicki, zkazana 1929 pod zarzutem pomocy przy szpiegostwie, na 3 lata wygnania do terytoriow polnocnych.
Adam Tatur, syn Bernarda, ur. 1883, Horelec, rejon puchowicki, zamieszkały w miejscu urodzenia, w roku 1933 zostal zkazany za agitacje antyradziecka na 5 lat obozu pracy;
Jadwiga Tatur, corka Jana, urodzona w Puchowiczach rejon puchowicki, zamieszkała w miejscu urodzenia, skazana 1932 na 3 lata wygnania.
Józefa Tatur, córka Franciszka, ur. 1884, Trosteniec, obwodu miński, polka, zamieszkała w zaścianku Podkamień, rejon puchowicki, obwód miński, skazana 1929 za pomoc przy szpiegostwie na 3 lata zesłania (terytorium północne)
Leonardia Tatur-Hilitska, corka Mikolaja, ur. 1895, Buinicze, rejon puchowicki, obwód minski, polka, zamieszkała w miejscu urodzenia, zkazana 1933 za agitacje antysowiecka na 3 lata zesłania.

Można więc przypuszczać że ogromna większość osób – jeżeli nie wszyscy – o nazwisku Tatur występują w bazie danych Stowarzyszenia “Memorial” jako represjonowani w latach 1929-1933 i później rehabilitowani byli członkami naszego rodu. W szczególności, nie ma wśród tych osób żadnej osoby która pochodziłaby z poza Białorusi albo z regionów Białorusi nie zamieszkałych przez członköw rodu. Rozrożnianie miedzy członkami rodu i “innymi Taturami” wydaje się więc tutaj zarówno niepraktyczne jak i pozbawione większego sensu.

O niektórych osobach występujących w bazie danych nie wiemy kiedy dokładnie zostali aresztowani i skazani. O Pawle Taturze, synie Leoncjusza (Tatur Paweł Longinowicz), ur. 1908, w zaścianku Tatury, rejon gresski który został zeslany do specjalnej osady dla kulakow w regionie Perm (Ust-Onolva, rejon Kochevsky, obwód permski) nie wiemy kiedy dokladnie zostal skazany na zesłanie. O Janie Taturze, synie Sylwestra, ur. 1866 w obwodzie bobrujskim gubernii Mińska, wiemy ze byl aresztowany w roku 1933 w Syberii zachodniej, terytorium krasnojarskim, rejonie kuraginskim, wsi Аdrikha, gdzie juz przebywal jako wygnaniec, ale nie wiemy kiedy zostal wyslany do Syberii ani skad dokladnie pochodził.

Polityka lat 1937–1939: rozkazy NKWD 00447 i 00485 #

W roku 1937 wiele osób które w latach 1929-1933 wysłano do lagrów i którym udało sie przeżyć już wróciło do rodzimych terenów.

Dnia 30. lipca 1937 wydano rozkaz NKWD Nr. 00447 którego celem była fizyczna likwidacja “kułakow” i innych osób deportowanych w latach 1929-1933 którym udało sie przeżyć deportacje, zarówno tych ktorzy zostali zwolnieni jak i tych ktorzy nadal znajdowali sie w osadach specjalnych, obozach czy więzieniach. W ramach operacji zastrzelono 378,326 osób a 389,070 osób wysłano do lagrów.⁶⁸

Zeznania wymuszano torturami. Na Białorusi funkcjonariusze przytrzymywali głowy więźniów w latrynie, a następnie bili ich, gdy próbowali się podnieść. Często funkcjonariusze po prostu bili więźniów, dopóki się nie przyznają na co Stalin oficjalnie zezwolił 21 lipca 1937 r. Za skazywanie więźniów były odpowiedzialne trójki NKWD które spotykały się w nocy z oficerami śledczymi i po wysłuchaniu krótkiego raportu podejmowali decyzje, często w tempie 60 spraw na godzinę lub więcej. Nikogo, w tym skazanych, nie informowano o wyrokach. Morderstwa były wykonywane w nocy, w odosobnieniu, przez oficerów NWKD. Podczas gdy dwóch mężczyzn trzymało więźnia za ramiona, trzeci oddawał pojedynczy strzał od tylu w podstawę czaszki, a następnie często “strzał kontrolny” w skroń. Akcja kułacka była przeprowadzana w tajemnicy. Jak precyzował jeden z zestawów instrukcji, “po egzekucjach” zwłoki maja być “złożone w uprzednio wykopanym dole, następnie starannie zakopane, a dół ma być zamaskowany”. Każdy kto brał udział w operacji był zobowiązany do zachowania tajemnicy. Ilość osób zaangażowanych bezpośrednio w morderstwach była stosunkowo mała – n.p. dwunastoosobowy zespół moskiewskich NKWD rozstrzelał aż 20 761 osób na przedmieściach Moskwy w latach 1937 i 1938.⁶⁹

Prawie rownolegle do powyzszego rozkazu, wydano dnia 11 sierpnia 1937 r rokaz NKWD Nr 00485 ktorego celem byla likwidacja Polaków. Wedlug dokumentów NKWD w ramach tej takzwanej “operacji polskiej” skazano 139 835 osób z czego przynajmniej 111 091 zostalo zamordowanych a 28 744 skazano na pobyt w łagrach. Operacja przeciwko Polakom była tylko jedną z szeregu operacji wymierzonych przeciwko specyficznym grupom etnicznym – w sumie od sierpnia 1937 do listopada 1938 zbrodniczy reżim sowiecki w ramach takich “operacji narodowych” aresztował ponad 330 000 ludzi z czego prawie 250 000 zostało zamordowanych.⁷⁰

Taturowie skazani na śmierć w latach 1937-1939 #

Wiele Taturow zostało skazanych na śmierć w latach 1937-1939 w ramach tej nowej fali represji.

Aleksander Tatur, syn Piotra, urodzony 1904 (Łuczne, rejon czerwienski, obwod minskij), zyjacy w miejscu zamieszkania, skazany 1937 za agitacje antysowiecka na kare smierci i konfiskatę mienia, wyrok wykonano w Mińsku
Anton Tatur, syn Marcina, urodzony 1905 w zascianku Sucin, zamieszkaly w miejscu urodzenia, aresztowany 25. pazdiernika 1937 skazany jako członek grupy szpiegowskiej; skazany 9. grudnia 1937 na kare smierci, wyrok wykonano 13 stycznia 1938 w Bobrujsku.
Anton Tatur, syn Mikołaja, ur. 1886, Zastaria, rejon kliczewski, żyjący w roku 1938 w obwodzie swierdłowskim, w osiedlu pracy Czeboksary, skazany w roku 1938 został na kare śmierci. (Źródło: Księga pamięci regionu Swierdłowska.)
Anton Tatur, syn Juliana, ur. 1906 (Trubiatyn, rejon lubański, obwod minski), mieszkajacy w miescie Lubań, rejon lubański, obwód minski, zostal skazany 1937 na kare śmierci, wyrok wykonanu 23.1.1938 w Slucku.
Ignacy Tatur, syn Antona ur. 1890 (Jasień, rejon osipowicki, obwód mohylewski, przedtem powiat bobrujski) zamieszkały w Osiprowiczach, aresztowany 1938 za dzialnosc szpiegowska, skazany na śmierć.
Jozef Tatur, syn Aleksandra, ur. 1899 w Protasowczyznie, pracowal w kopalnii «Мариинский» в Селемжинском р-не. zkazany 1938 na kare śmierci (Zrodlo: Księga pamięci regionu Amur)
Jozef Tatur, syn Marcina, ur. 1909, (Zarzecze – prawd w sielowiecie błońskim, rejon puchowicki, obwód minski, dawniej powiat ihumenski gubernii mińskiej), także aresztowany 25. pazdiernika 1937; oskarzony o bycie członkiem grupy szpiegowskiej; skazany 9. grudnia 1937 na kare smierci, wyrok wykonano 13 stycznia 1938 w Bobrujsku.
Julian Tatur, syn Antona, ur. 1912 w Zastarii, rejon kliczewski, skazany 1938 na kare śmierci jako szpieg. Wyrok wykonano 28. listopada 1939 roku w Mochylewie.
Michal Tatur, syn Tomasza, ur. 1897 (Ihumen, minska gubernia), aresztowany 1938 w Leningradzie, skazany na kare smierci 1938 w Leningradzie.
Stanislaw Tatur, syn Adolfa, ur. 1898 (gubernia Tomska), ksiegowy, aresztowany w sierpniu 1937 roku, skazany na kare smierci 1937 r., wyrok wykonano 30. grudnia 1937, (Źródło: Księga pamięci terytorium Ałtaju - t. 3-2)
Stefan Tatur, syn Aleksego, ur. 1886, Czaplice, okrag krasnoslobodski, Białoruś, aresztowany 1938 (poprzednio aresztowany 1933), skazany na karę śmierci jako szpieg, zastrzelony 29. listopada 1938.
Szymon Tatur, syn Adolfa, ur. 1913 (obwod nowosybirski - д.Красноярка Камбарского с/с Татарского р-на Новосибирской обл.) miejsce zamieszkania “kolej Tomska” (Татарская Томской ж.д.), aresztowany 1938, skazany na śmierć, wyrok wykonano 4. marca 1938 roku (Źródło: Księga pamięci regionu Nowosybirska. - w.5)
Wiktor Tatur, syn Marcina, urodzony 1902 Sucin, rejon puchowicki, obwód minski, dawniej powiat ihumenski gubernii mińskiej), także aresztowany 25. pazdiernika 1937; oskarzony o bycie członkiem grupy szpiegowskiej; skazany 9. grudnia 1937 na kare smierci, wyrok wykonano 13 stycznia 1938 w Bobrujsku.

W listach jak ta stworzona przez Stowarzyszenie “Memorial” występują tylko osoby które były skazywane w oficjalnych procesach i później rehabilitowane. Wiemy z przekazów rodzinnych, ze nie wszyscy członkowie rodu którzy w latach 1937–1939 zostali zamordowani albo skazani do obozów pracy występują w bazach danych stowarzyszenia. Tak np. Wladyslaw Tatur z zaścianku Zastarje występujący wsród aresztowanych w roku 1929-1934 został ponownie aresztowany w roku 1937 i skazany na śmierć. Jednak jego wyrok z roku 1937 nie występuje w bazie danych stowarzyszenia. Także czterej jego bracia Włodzimierz Tatur, Aleksander Tatur, Jan Tatur i Julian Tatur oraz szereg kuzynów zostało w roku 1937 zamordowanych przez przez bolszewikow.⁷¹

Taturowie skazani do obozów pracy w latach 1937-1939 #

Procent osób skazanych na śmierć w okresie 1929–1933 był znacznie wyższy niż w latach 1929–1933. W przypadku wyżej wspomnianej “operacji polskiej” ponad 79% skazanych zostało skazanych na rozstrzelanie. Byli też tacy którzy zostali skazani do obozów pracy – tym razem najczęściej na 10 lub 15 lat:

Walentyna Tatur, corka Józefa, ur. 1911 w gubernii Tomskiej, zamieszkala w miescie Барнаул, skazana 1937 (Księga pamięci terytorium Ałtaju)
Wlodzimierz Dimitriejowicz Tatur, ur. 1906 (Могилевская обл., Глусский р-н, хутор Березняки) pracujacy jako lesnik w lesnictwie Hlusk, zyjacy w miejscu urodzenia, aresztowany 1937, skazany za udzial w organizacji kulackiej na 10 lat obozu pracy
Michal Tatur, syn Antoniego, ur. 1912 Usterki, (rejon hluski), prawdopodobnie syn Antoniego, wnuk Sylwestra Tatura żyjącego w Usterkach w roku 1886, poprzednio kierownik przedsiębiorstwa przemysłu drzewnego obwodu Taborinskiego, teren leśny Kriwozerski, zamieszkaly RSFSR, obwód swierdłowski, obwód Taborinsky, osada pracy Kurenevo, aresztowany 1937, skazany na 10 lat obozu pracy, (Źródło: Księga pamięci regionu Swierdłowska. - w. 8)
Jozef Tatur, syn Antona, ur. 1891 (Markasze w Polsce, prawdopodobnie powiat nieświeski, wojewodztwo nowogródzkie) pracujacy koleja dalekowschodnia, stacja Amur (Дальневосточная ж.д., станция Амур), aresztowany 1937 ale sprawa zostala umorzona (zrodlo: Księga pamięci terytorium Chabarowska - w.3)
Wincenty Tatur, syn Michała, ur. 1903 (rejon czerwinski obwodu mińskiego), zamieszkaly ДВК, Нижне-Амурская обл., хутор Герман, (DVK, region Niżne-Amur, gospodarstwo niemieckie), aresztowany 1937, skazany 1939, sprawa umorzona z braku dowodów,
Jadwiga Tatur, corka Wincentego, ur. 1888, Podkamień, rejon puchowicki, zamieszkala w Wologdzie (д. Заболотная Усть-Печенгского с/с Тотемского р-на Вологодской обл.), aresztowana 21 sierpnia 1938 roku, zwolniona 31 lipca 1939 roku

Nieludzka politykę wobec więźniów przetrzymywanych w obozach koncentracyjnych i specjalnych osadach nalezacych do systemu Gułag opisuje miedzy innymi Anne Applebaum w książce Gułag.

Inne biografie #

Na skutek zbrodni sowieckich lat 1929-33 i 1937-39 wiele zaścianków w których żyli Taturowie przestały istnieć i zniknęły z map. Zamieszkujące te zaścianki drobna szlachta jeżeli nie udało się jej uciec została wywieziona i zmuszona do niewolniczej pracy albo zamordowana. Inaczej miała się jednak sytuacja w miastach, mniej bezpośrednio dotkniętych kolektywizacji rolnictwa i prawdopodobnie także mniej dotkniętych “operacją polską”. Tutaj, istniały różne możliwości awansu socjalnego w nowym państwie sowieckim.

Wincenty Tatur urodził się jako syn Antoniego Tatura 6. czerwca 1901 w miejscowości Buj około 450 km na północny wschód od Moskwy. Według przekazów rodzinnych, jego ojciec Antoni przeniósł się do miejscowości Buj po śmierci swojego ojca Juliana Tatura na życzenie wuja o nazwisku Szpilewski. Sam Szpilewski jako uczestnik powstania styczniowego był zesłany na Syberie i po “ułaskawieniu” bez prawa powrotu osiedlił się właśnie w mieście Buj. Pomimo ze Buj był położony ponad 1000 km na północny wschód od Mińska ojciec Wincentego przed swoją śmiercią w roku 1919 zadbał o to aby w roku 1912 jego niepełnoletni syn został potwierdzony jako członek rodu przez deputację szlachecka w Minsku. Wincenty wstąpił do Armii Czerwonej w sierpniu 1919 w wieku około 18 lat. Uczestniczył w wojnie 1920-1921 i kampanii 1929. Od maja 1931 r pracował jako nauczyciel artylerii na kursach piechoty w Irkutsku na Syberii. Od marca 1933 r. dowódca 185 Pułku Artylerii Zabajkalskiego Okręgu Wojskowego. Od października 1933 r nauczyciel strzelectwa i artylerii w Tomskiej szkole artylerii. Od 01.03.1941 szef artylerii 225. dywizji streleckiej. Od 27.03.1941 szef artylerii 232. dywizji strzeleckiej. Od 21.11.1941 szef artylerii Grupy Operacyjnej 21A Frontu Południowo-Zachodniego. Gdy zaginął pod ukraińskim miastem Charkiw w czerwcu 1942 r. miał rangę pułkownika. Jego starsza siostra Anna pracowała jako nauczycielka w szkole średniej w Buj.⁷²

Gienady Tatur urodzil sie 2. maja 1902 roku w Minsku jako syn ksiegowego Kosmy Tatura i Olimpiady z domu Zalubowska. Uczył się w Minsku a następnie w szkołach handlowych w Tulę i Kazaniu. W roku 1919 przeniosł się do Władywostoku, gdzie w roku 1927 ukończył Dalekowschodni Instytut Politechniczny w którym pracował jako pracownik naukowy w latach 1927-1930. Od 1930 pracownik Państwowego Dalekowschodniego Uniwersytetu w Władywostoku w którym od roku 1931 kierował Katedrą Mechaniki Budowlanej a od roku 1933 kierowal Katedry Wytrzymałości Materiałów. W 1939 roku został wybrany w drodze konkursu do uczelni Krzywym Rogu na Ukrainie na kierownika Zakładu Wytrzymałości Materiałów i Mechaniki Teoretycznej. W czasie wojny ewakuowany do Niżnego Tagiłu w azjatyckiej części Rosji. W roku 1958 został wybrany w drodze konkursu na kierownika Katedry Mechaniki Teoretycznej Białoruskiego Instytutu Politechnicznego w Mińsku gdzie pracował od roku 1959. Od 1963 pracował jako profesor tej katedry. Zmarł 7 czerwca 1979 roku w Minsku.⁷³

Piotr Tatur, młodszy brat wyżej wymienionego powyżej Gienadego Tatura urodził się 12. lipca 1907 roku. Studiował w szkole kolejowej w Mińsku. Następnie pracował na Krymie gdzie uczestniczył w budowaniu tam. W roku 1932 rozpoczął naukę na moskiewskim Instytucie Inżynierów Gospodarki Lądowej który ukończył jako geodeta w 1937 roku po czym otrzymał skierowanie do Komisariatu Ludowego Uzbeckiej SSR, do stacji badawczej zajmującej się organizacją terytorium. Po zerwaniu paktu Ribentropp-Molotow i niemieckim ataku na Związek Radziecki ukończył w roku 1942 przyspieszony kurs Akademii Inżynierii Wojskowej w Kujbyszewie i został wysłany na front ukrainski do brygady saperów. Wojnę zakończył pod Wrocławiem w stopniu majora. Po wojnie wrócił do Uzbekistanu i pracował jako asystent, starszy wykładowca, docent i profesor w Taszkenckim Instytucie Nawadniania i Mechanizacji Rolnictwa w mieście Taszkent, najpierw na wydziale gospodarki ziemskiej a potem wydziale “planowania i doskonalenia osiedli wiejskich”, który kierował aż do swojej śmierci w roku 1982. Miał syna Siergieja i córkę Olgę.⁷⁴

Sergej Tatur, starszy brat wyżej wymienych Gienadego i Piotra Tatura urodził się 11. lipca 1899 roku w Minsku. W roku 1916 ukończył szkole handlowa i wstąpił do Moskowskiego Instytutu Handlowego przemianowanego w roku 1919 Moskiewski Instytut Gospodarki Narodowej im. Karola Marksa. W roku 1919 zgłosił się na ochotnika do Armii Czerwonej gdzie od 1919 do 1923 zajmował się finansami budownictwa wojskowego. W roku 1923 wrócił do Moskwy, gdzie pracował jako księgowy w moskiewskim oddziale Państwowego Syndykatu Rybnego i i kontynuował naukę w Moskiewskim Instytucie Gospodarki Narodowej oraz Ogólnoradzieckiej Akademii Przemysłowej. Po obronie pracy doktorskiej w 1939 roku pracował w Ogólnoradzieckiej Akademii Przemysłowej i potem w Moskiewskim Instytucie Metali Nieżelaznych i Złota. Pod koniec lipca 1941 został ewakuowany do Swierdłowska i skierowany do tymczasowej pracy w Uralskim Instytucie Przemysłowym im. Kirowa, gdzie kierował Katedrą Rachunkowości i Statystyki. W roku 1943 wrócił do Moskwy i do końca życia pracował jako professor w wydziale ekonomicznym Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego. Zmarł 8 czerwca 1974.⁷⁵

Pomimo faktu, ze bracia Gienadyj, Sergej i Piotr zrobili karierę w związku sowieckim, ich ojciec Kosma, ur. 11 listopada 1870 roku w miejscowości Podberezie w rejonie borysowskim był aresztowany 26. marca 1929 roku i 26 lipca 1929 został skazany za agitacje antysowiecka. Nie wiemy z czym była związana stosunkowo łagodna kara “pozbawienia praw” na 3 lata.⁷⁶

Jednym aspektem pojawiającym się wielokrotnie w powyższych biografiach jest pobyt w odleglych prowincjach wschodnich państwa sowieckiego: Wincenty Tatur pracował w Irkutsku na Syberii, Gienady Tatur w Władywostoku nad Morzem Japońskim, a Piotr Tatur w mieście Taszkent w Uzbekistanie. Rozwój odległych i nieatrakcyjnych pod względem klimatu prowincji wschodnich i północnych państwa sowieckiego wymagał siły roboczej. Obok niewolniczych robotników dostarczonych przez system Gułag, potrzebni byli tez ludzie wykształceni. Wydaje się naturalne przypuszczać, ze pobyt w odległych terytoriach wschodnich i północnych państwa sowieckiego, moze mało atrakcyjny dla istniejących elit w Moskwie i Leningradzie, mógł być atrakcyjny dla osób pochodzących z mniejszości narodowych jeżeli dawał im możliwość awansu społecznego.